Zona, tehlikeli ve yaşamı tehdit eden bir durum olmasa da çok acı verici olabilir. Döküntülü ve ağrolı bir enfeksiyon olmasıyla bilinen zona vücudumuzun her yerinde ortaya çıkabilir. Ancak çoğunlukla bedeninizin sağ veya sol tarafını tek bir kabarcık şeridi olarak sarar. Peki, zona hastalığı nedir, neden olur? İşte zona hastalığı belirtileri ve tedavisi…
Zona hastalığı nedir?
Zona, suçiçeğine neden olan aynı virüs olan varicella-zoster virüsünden kaynaklanır. Suçiçeği geçirdikten sonra virüs, omuriliğinizin ve beyninizin yakınındaki sinir dokusunda hareketsiz kalır. Yıllar sonra virüs zona olarak yeniden aktif hale gelebilir.
Zona yaşamı tehdit eden bir durum değildir, ancak çok acı verici olabilir. Aşılar zona riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Erken tedavi, zona enfeksiyonunu kısaltmaya ve komplikasyon olasılığını azaltmaya yardımcı olabilir. En yaygın komplikasyon, kabarcıklarınız temizlendikten sonra uzun süre zona ağrısına neden olan postherpetik nevraljidir.
Zona hastalığı neden olur?
Zona, suçiçeğine neden olan aynı virüs olan varicella-zoster virüsünden kaynaklanır. Su çiçeği olan herkes zona geliştirebilir. Su çiçeği hastalığından kurtulduktan sonra virüs sinir sisteminize girer ve yıllarca uykuda kalır.
Sonunda, yeniden aktive olabilir ve cildinize giden sinir yolları boyunca seyahat edebilir ve zona üretebilir. Ancak su çiçeği olan herkeste zona olmaz.
Zona nedeni belirsizdir. Ancak yaşlandıkça enfeksiyonlara karşı bağışıklığın azalması nedeniyle olabilir. Zona, yaşlı erişkinlerde ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde daha sık görülür.
Varicella-zoster, uçuklara ve genital uçuklara neden olan virüsleri içeren, herpes virüsleri adı verilen bir virüs grubunun parçasıdır. Bu nedenle zona herpes zoster olarak da bilinir. Ancak su çiçeği ve zona hastalığına neden olan virüs, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olan uçuk veya genital uçuktan sorumlu virüsle aynı değildir.
Zona hastalığı bulaşıcı mı?
Zona hastalığı olan bir kişi suçiçeğine karşı bağışıklığı olmayan herkese suçiçeği-zoster virüsünü geçirebilir. Bu genellikle zona döküntüsünün açık yaraları ile doğrudan temas yoluyla oluşur. Bir kez enfekte olduğunda, kişi suçiçeği geliştirir, ancak zona değil.
Suçiçeği bazı insanlar için tehlikeli olabilir. Zona kabarcıklarınız kabuk bağlayıncaya kadar, bulaşıcısınız ve henüz suçiçeği geçirmemiş veya su çiçeği aşısı olmamış kişilerle, özellikle de bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler, hamile kadınlar ve yeni doğan bebeklerle fiziksel temastan kaçınmalısınız.
Zona belirtileri nelerdir?
Zona belirtileri ve semptomları genellikle vücudunuzun bir tarafının sadece küçük bir bölümünü etkiler. Bu belirti ve semptomlar şunları içerebilir:
- Ağrı, yanma, uyuşma veya karıncalanma
- Dokunma hassasiyeti
- Ağrıdan birkaç gün sonra başlayan kırmızı döküntü
- Açılan ve kabuklanan sıvı dolu kabarcıklar
- Kaşıntı
Bazı insanlarda aşağıdaki belirtiler de gözlemlenir:
- Ateş
- Baş ağrısı
- Işığa duyarlılık
- Tükenmişlik
Ağrı genellikle zona hastalığının ilk belirtisidir. Bazıları için yoğun olabilir. Ağrının konumuna bağlı olarak bazen kalbi, akciğerleri veya böbrekleri etkileyen sorunların bir belirtisi ile karıştırılabilir. Bazı insanlar döküntü geliştirmeden zona ağrısı yaşarlar.
En yaygın olarak, zona döküntüsü, gövdenizin sol veya sağ tarafını saran bir kabarcık şeridi olarak gelişir. Bazen zona döküntüsü bir göz çevresinde veya boynun veya yüzün bir tarafında meydana gelir.
Ne zaman doktora görünmeli?
Zonadan şüpheleniyorsanız, ancak özellikle aşağıdaki durumlarda derhal doktorunuza başvurun:
- Ağrı ve kızarıklık bir gözün yakınında meydana gelir. Bu enfeksiyon tedavi edilmezse kalıcı göz hasarına neden olabilir.
- 60 yaşında veya daha büyükseniz. Çünkü yaş, komplikasyon riskinizi önemli ölçüde artırır.
- Siz veya ailenizden birinin bağışıklık sistemi zayıfsa (kanser, ilaçlar veya kronik hastalık nedeniyle).
- Döküntü yaygın ve ağrılıdır.
Zona hastalığı tedavisi
Zona tedavisi yoktur, ancak reçeteli antiviral ilaçlarla hızlı tedavi iyileşmeyi hızlandırabilir ve komplikasyon riskinizi azaltabilir.
Zona şiddetli ağrıya neden olabilir, bu nedenle doktorunuz ayrıca ağrı kesici ilaçları önerebilir.
Zona genellikle iki ila altı hafta sürer. Çoğu insan zonaya yalnızca bir kez yakalanır, ancak iki veya daha fazla kez olması mümkündür.
